گوجه فرنگي

گوجه فرنگي ( Tomato ) با نام علمي Lycopersicon solanaceae متعلق به خانواده ي تاجريزي (1) است.
ارزش غذايي 100 گرم گوجه فرنگي خام و رسيده به شرح زير است:

انرژی	22 کالری	ویتامین C	23 میلی گرم
پروتئین	1/1 گرم	الیاف	0/5 گرم
چربی	0/2	کلسیم	13 میلی گرم
ویتامین A	900 واحد	فسفر	27میلی گرم
ویتامینB1	0/06 میلی گرم	آهن	0/5 میلی گرم
ویتامینB2	0/04 میلی گرم	سدیم	3میلی گرم
نیاسین	0/7 میلی گرم	پتاسیم	244 میلی گرم

گوجه فرنگي ميوه کاملاً شناخته شده اي در تمام دنياست. آنها را مي توان به سادگي رشد داد به شرطي که چند نکته مهم و اساسي که مربوط به نياز آنهاست رعايت شود:
1. بسياري از گوجه فرنگي ها چنانچه در شب دما پايين تر از 14 درجه سانتی گراد برسد و يا دماي روز به بالاتر از 40درجه سانتی گراد صعود نمايد اساساً گل آنها نمي بندد و ميوه توليد نمي کنند.
دانه ها را بايستي چند هفته زودتر قبل از آنکه به بيرون منتقل شوند درون ساختمان بکاريد ولي تا اين که دماي شب زير 14درجه سانتی گراد باقي بماند موفقيت چنداني کسب نخواهد شد. البته بعضي عقيده دارند گياهاني که درون ساختمان شروع شده اند بهتر از گياهاني که بيرون کاشته شده اند محصول نمي دهند.

2.گوجه فرنگي به مقدار کود فسفر بيشتر از کود ازت نياز دارد. بسياري از زارعين اين اشتباه را مي کنند و به گوجه فرنگي کود شيميايي معمولي مي دهند که ازت آن به نسبت بيشتر از فسفر است. در نتيجه گياهان رشد خوبي نموده ولي محصول زيادي نمي دهند. به گوجه فرنگي کود استخواني و يا « غذاي مخصوص گوجه فرنگي » بدهيد. کود تجاري، ماگامپ (2) بسيار مناسب است زيرا فسفر را به آرامي در خاک رها مي کند و يا کود اسب و فسفات اضافه نماييد.
3. گوجه فرنگي ظاهراً بيش از ساير سبزيجات به قارچ هاي خاکزي و همچنين نماتدهاي ريشه حساسيت دارد. خساراتي که اين آفات مي زنند ممکن است تا هنگام برداشت محصول مشهود نباشد. در اين هنگام برگ هاي پايين بته ها شروع به زرد شدن کرده و ادامه يافته تا تمام گياه زرد و پژمرده مي شود و يا اين که گياه قدرت محصول دهي خود را از دست مي دهد. ساده ترين راه کنترل اين است که واريته هاي مقاوم به بيماري و نماتد را مصرف نماييد که معمولاً به صورت حروفي نظيرV و F و N روي بسته بذر مشخص شده است. راه کنترل ديگر اين است که ريشه گياهچه ها را قبل از انتقال درون روغن ذرت که به صورت امولسيون 25% تهيه شده قرار دهيد ( آغشته نماييد ). تجربه نشان داده است که روغن ذرت به طور قابل ملاحظه اي آلودگي نماتد را کاهش مي دهد.
4. بسياري از واريته هاي باغباني را بايستي به چوب مهار کرد و بالا نگاهداشت تا حلزون و موجودات زيان آور ديگر نتوانند به راحتي به آنها دسترسي داشته باشند. چوب هايي که براي اين کار مورد استفاده قرار مي گيرند بايستي کلفتي ( قطر ) پنج سانتي متر داشته باشند و گياه بايستي محکم به وسيله بست هاي مخصوص به چوب بسته شود. چوب هاي نازکتر ممکن است بعداً که گياهان بزرگ مي شوند و به ارتفاع دو متر مي رسند شکسته شده و يا بيافتند. بعضي ترجيح مي دهند که از سیم های کلفت برای نگاهداشتن آنها استفاده نمایند.
5. کرم های مخصوص گوجه فرنگي هميشه در فصل رويش روي گياهان ظاهر مي شوند. آنها اگر کنترل نشوند مي توانند عملاً يک گياه را برهنه نمايند و ميوه ها را نابود کنند. خوشبختانه کنترل بيولوژيکي مؤثر از طريق استفاده از باکتري باسيلوس (3) صورت مي گيرد.
6. اگر قبل از آن که يخبندان شروع شود تمام گوجه فرنگي هاي سبز چيده شوند مي توان فصل مصرف گوجه فرنگي را براي دو ماه ديگر تمديد کرد. گوجه فرنگي هاي سبز را روي روزنامه در جاي صاف، خنک و خشک نگاهداري نماييد آنها به تدريج رسيده و مي توانند مورد استفاده قرار گيرند. گوجه فرنگي که به اين طريق رسيده از گوجه فرنگي که داخل گلخانه به ثمر رسيده و در بازار به فروش مي رسد طعم بهتري دارد. هنگام چيدن گوجه فرنگي سبز بايستي دقت کرد که زخمي به آنها وارد نشود. چون بلافاصله کپک ها در جاي زخم شروع به رشد مي نمايند.

پي نوشت ها :

1.Solanaceae
2. Magamp
2. Bacillus thuringiensis

منبع مقاله :
کيانمهر، هرمزديار، (1388)، گل هاي آپارتماني و سبزيکاري، تهران: آييژ، چاپ اول